Centrum voor de Sociale Leer van de Kerk - CSLK






RSS en Delen

link naar de RSS Feed van de laatste nieuwsberichten meld deze pagina op Twitter meld deze pagina op Facebook

Wij moeten ons haasten...

gepubliceerd: woensdag, 22 maart 2017

“Het uur van actie heeft geslagen: het leven van zoveel onschuldige kinderen, het menswaardig bestaan van zoveel ongelukkige gezinnen, de vrede in de wereld, de toekomst van de beschaving, dit alles staat op het spel. Laten dus alle mensen en alle volken hun verantwoordelijkheid voor deze belangrijke zaak op zich nemen.”

Deze oproep klonk vijftig jaar geleden op 26 maart 1967, op het Hoogfeest van Pasen. Paus Paulus VI maakte toen zijn encycliek Populorum Progressio, over de ontwikkeling van de volken, bekend. De paus had een vooruitziende blik. Hij verbindt in deze encycliek menselijke solidariteit, sociale rechtvaardigheid en universele liefdadigheid. Hij reduceerde het begrip ontwikkeling niet tot economische vooruitgang, maar verbond ontwikkeling met het idee van een integrale ontwikkeling, de ontwikkeling van de gehele menselijke persoon en van alle mensen. Zo loopt er een directe lijn naar de encycliek Laudato Si’  waarin paus Franciscus vandaag  'alle mensen van goede wil' oproept om met respect en eerbied om te gaan met de aarde en de armen. De ommekeer waartoe beide pausen oproepen is ingrijpend: economie, politiek, maatschappij, ook de kerk, moeten gericht zijn op het verbeteren van de levensomstandigheden van de zwaksten, op het welzijn van de generaties die na ons komen, op de toekomst van onze planeet. 

Wanneer je tijdgenoten zou vragen naar de bijzondere betekenis van Populorum Progressio, zouden ze ongetwijfeld antwoorden: de sociale kwestie die door vorige pausen in hun encyclieken werd beschreven, is wereldwijd geworden. En de definitie van ontwikkeling is nieuw: het gaat om de ontwikkeling van de hele mens. Om het met woorden van deze tijd te zeggen: mensen en niet machines sturen de globalisering aan. Ontwikkeling kan en mag niet worden gereduceerd tot materiële vooruitgang. Ontwikkeling gaat over vrijheid, waarheid, medemenselijkheid. Over culturele, morele en spirituele vooruitgang. Ontwikkeling wordt opgevat als de positieve weg van iedere mens naar de volheid van de materiële en spirituele, individuele en solidaire, aardse en bovenaardse roeping.

In theologisch opzicht sluit Populorum Progressio aan bij de inzichten van het Tweede Vaticaans Concilie, in het bijzonder bij de pastorale constitutie Gaudium et Spes uit 1967. Dit document beschrijft hoe de Kerk haar aanwezigheid ziet in de wereld van vandaag. Zij wil vanuit het Evangelie de dialoog aangaan over de verschillende problemen van de tijd. “Wil de Kerk haar taak vervullen, dan moet zij voortdurend de tekenen van de tijd bestuderen en ze trachten te verklaren in het licht van het Evangelie...”

In een aantal opzichten opent Populorum Progressio nieuwe inzichten in het Katholiek sociaal gedachtengoed. Paus Paulus pleit voor hogere belastingen om een ​​uitbreiding van de buitenlandse hulp te ondersteunen. Onder verwijzing naar de voorwaarden van de wereldhandel, eist hij hogere prijzen voor de export van de ontwikkelingslanden, evenals de productie van garanties en bescherming van de opkomende industrieën. Hij wil een herziening van de rente en de systemen van de aflossingen van leningen, zodat de schuldenlast niet te zwaar zal drukken op zwakke, zich ontwikkelende economieën. Hij veroordeelt revolutie als een middel om een rechtvaardige sociale orde te bereiken, maar hij geeft toe dat de revolutie soms nodig is om zich te ontdoen van een tiranniek regime. Om het gevaar van neokolonialisme bij het verstrekken van buitenlandse hulp door rijke landen te vermijden, roept hij op tot het oprichten van een groot mondiaal fonds  voor ondersteuning van de armen. Hij herinnert de wereldgemeenschap aan haar opdracht tot grotere internationale solidariteit met de hele wereld, en aan de noodzaak om een deel van haar verkwistende uitgaven ter beschikking te stellen van het ontwikkelingswerk en van de handhaving van de vrede. Ontwikkeling is de nieuwe naam voor vrede. “Vertegenwoordigers bij de internationale organisaties, het hangt van u af of in plaats van de gevaarlijke en zinloze bewapeningswedloop een vriendschappelijke, vreedzame en belangeloze internationale samenwerking zal ontstaan tot een harmonische ontwikkeling van de mensheid, waarin alle mensen zich steeds beter zullen kunnen ontplooien.”

What’s new? Er is sinds 1967 ontegenzeggelijk vooruitgang geboekt. Maar veel van die ontwikkelingen komen niet ten goede van iedereen. De boodschap van Populorum Progressio klinkt vandaag nog net zo urgent als vijftig jaar geleden. We leven in een tijd van individualisme, nationalisme en protectionisme; van het sluiten van grenzen, het verlies aan solidariteit zowel internationaal als in ons eigen land; van “America first” en “laat Afrika zijn eigen problemen maar oplossen”; van ontwrichting van het klimaat en miljoenen mensen op de vlucht voor honger, droogte, geweld. Is dit de aarde die wij aan onze kinderen en de volgende generaties willen nalaten?

De oproep tot solidariteit en dialoog tussen de volkeren blijft actueel. Het besef dat we hetzelfde huis bewonen en dat alle mensen gelijkwaardig zijn, vraagt om bewustwording en verandering van levensstijl. Maar dat is niet genoeg. In de lijn van Populorum Progressio dringt paus Franciscus in Laudato Si’ aan op internationaal politiek leiderschap met een gemeenschappelijk project en een globaal perspectief, waarbij politici bereid zijn om niet enkel de eigen belangen van hun land te verdedigen, maar om samen te werken aan een meer rechtvaardige en vredevolle wereld.

Populorum Progressio stimuleerde de activiteiten van katholieke ontwikkelings-organisaties en bracht een solidariteitsbeweging in de Kerk op gang die werd ingezet met de oprichting van de Pauselijke Commissie Justitia et Pax op 6 januari 1967. Dat initiatief van paus Paulus VI heeft zich inmiddels verspreid over meer dan 160 landen. Met de integratie van Justitia et Pax in het nieuwe Vaticaanse dicasterie Ad Integram Humanam Progressionem Fovendam heeft paus Franciscus de Kerk een nieuw instrument gegeven om de basisgedachte uit Populorum Progressio: de bevordering van de integrale ontwikkeling van iedere mens, centraal te stellen in de toepassing van de Katholieke Sociale Leer.  

Victor Scheffers
voorzitter Centrum voor de Sociale Leer van de Kerk

overzicht van bijdragen:
woensdag, 22 maart 2017Wij moeten ons haasten...
dinsdag, 11 februari 2014Evangelii Gaudium
dinsdag, 24 september 2013Trots op nieuwe website
vrijdag, 26 juli 2013Paus bezoekt Favela
woensdag, 24 juli 2013Opening van de WJD
vrijdag, 28 juni 2013Prayer and action